ARAÇ DEĞER KAYBI

ARAÇ DEĞER KAYBI NEDİR?

Değer kaybı, trafik kazaları sonucunda araçta meydana gelen azalmadır. Araçtaki değer kaybı, trafik kazası sonucunda hasar gören aracın bakım ve onarımı halinde ikinci el araç piyasasındaki değerinin azalmasını ifade eder. Kazalı bir aracın, emsali kazasız bir araca göre daha az tercih edilir, araca biçilecek olan fiyat da daha düşük olur. Bu sebeple, bu duruma düşerek zarara uğrayan araç sahibi, zarar verene değer kaybı davası açma hakkına sahiptir.

ARAÇ DEĞER KAYBI DAVASININ ŞARTLARI NELERDİR?

1-Çift taraflı bir trafik kazası olmalıdır.

Sürücünün tek başına yaptığı aracı duvara sürtme veya herhangi bir yere çarpma durumlarında değer kaybını isteyemeyecektir.

2- Araç değer kaybı talep eden tarafın kazada %100 kusurlu olmamalıdır.

Karşılıklı olarak yapılan bu kazadan doğan zararı taraflar kusurları oranında gidermektedir. Yani değer kaybı talep eden tarafın %100 kusurlu olması durumunda, karşı tarafın kusuru olamayacağı için, karşı taraftan talep edilecek bir zarar da olamayacaktır.

3-Kaza nedeniyle araçta bir hasar oluşmalı ve onarılmalıdır.

Kaza nedeniyle araçta bir hasar oluştuktan sonra bu hasar onarılmış olmalıdır. Onarılmayan hasar yüzünden oluşan değer kaybı için tazminat talep edilemez.

4-Hasar gören parçaların daha öncesinde bir başka kaza nedeni ile onarılmamış olması gerekmelidir.

Eğer kaza nedeniyle hasar gören parçalar daha önceki bir kazada da hasar görüp onarılmışsa bu hasar gören parçalar için değer kaybı talep edilemez. Çünkü, zaten bu parçalar önceki kazada hasar görerek değer kaybına uğramışlardır.

5-Değer kaybı davalarında arabuluculuk zorunludur ve dava şartıdır.

Karayolları Trafik Kanununda yapılan değişiklik uyarınca taraflara ilk olarak sigorta şirketine başvuru yapma zorunluluğu getirilmiştir. Sigorta şirketine başvuru akabinde dava yoluna gidilecekse arabuluculuk süreci tamamlanmalıdır. Bu süreç tamamlanmadan açılan davalar ret olur. Sigorta Tahkim Komisyonuna yapılan değer kaybı başvurularında ise başvuru öncesi arabuluculuk sürecinin tamamlanması zorunluluğu yoktur.

ARACIN DEĞER KAYBI NASIL HESAPLANIR?

Araç değer kaybı hesaplaması 01.06.2015 tarih ve 29355 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları” ile tespit edilmiş kriterler çerçevesinde yapılmaktadır. Aracın; üretim yılı, trafiğe çıkış tarihi, hasar geçmişi ve bu hasarların nitelikleri, kilometresi, marka ve modeli, araçta kaza nedeniyle yapılan onarım işlemleri değer kaybının belirlenmesinde etkinlik göstermektedir.

ARAÇ DEĞER KAYBININ İSTENEMEYECEĞİ DURUMLAR NELERDİR?

Mini onarım ile giderilebilen basit kaporta, plastik tampon/parça onarımları, cam, radyo/teyp, lastik, hava yastığı, jant, mekanik, elektrik, elektronik ve döşeme aksamı hasarları değer kaybı teminatı kapsamı dışında kalır.

Kaza sonrası aracın ağır hasar görmesi ve onarım masraflarının ekonomik olmayıp aracın sürüm değerini aşması durumlarında da değer kaybı talep edilemez. Bu durumda araç hurdaya ayrılacaktır. Araç sahibi, aracın ikinci el piyasa sürüm değeri üzerinden tazminat (araç bedelini) alacaktır. Bu nedenle, aracın değer kaybından söz edilemeyecektir.

ARAÇ DEĞER KAYBINDA SORUMLULUK

Değer kaybını, öncelikle trafik kazasına karışan kusurlu araç maliki, bu aracın Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigorta (KMAZMS-Trafik Sigorta) poliçesini düzenleyen sigorta şirketi, araç işleteni, aracı kullanan kişi müştereken ve müteselsilen ödemekle yükümlüdürler.

ARAÇ DEĞER KAYBI TALEBİ İÇİN SİGORTA ŞİRKETİNE BAŞVURU

Kaza sonrası meydana gelen zararın tazmini için sigorta şirketine başvuru bir dava şartı konumundadır. Zarar gören, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde dava yoluna gitmeden önce ilgili sigorta kuruluşuna yazılı başvuruda bulunmalı, sigorta kuruluşu başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamalıdır. Verilen cevabın talebi karşılamadığına ilişkin uyuşmazlık olması hâlinde, zarar gören dava açabilir veya 5684 sayılı Kanun çerçevesinde Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurabilir.

ARAÇ DEĞER KAYBI DAVASI NASIL AÇILIR?

Kaza sonrası araçta meydana gelen hasar nedeniyle araç değer kaybı Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuru yapılarak talep edilebileceği gibi doğrudan dava yoluyla da talep edilebilir. Araç değer kaybı davası, Asliye Hukuk Mahkemesinde 1-2 yıl, Sigorta Tahkim Komisyonunda ise en fazla 6 ay sürmektedir.

Kime Karşı Açılır?

Değer kaybı davası, karşı taraf araç sahibine, sürücüsüne veya karşı tarafın Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortasına karşı açılabilir.

Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?

Araç değer kaybı davalarında görevli mahkeme, karşı tarafın sigortasına karşı açıldığı için Asliye Ticaret Mahkemesidir. Asliye Ticaret Mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde görevli mahkeme ise Asliye Hukuk Mahkemeleri’dir.

Yetkili mahkeme ise kazanın meydana geldiği yer mahkemesi veya davalı ya da davacı tarafın ikamet ettiği yer mahkemesi olabilir.

Gerekli Belgeler Nelerdir?

Kazanın gerçekleştiği anda tutulan kaza tespit tutanağı, kusur oranlarını gösteren tutanak, hasar tespit tutanağı, hasarı gösteren ve her açıdan çekilmiş fotoğrafları, onarımla ilgili parça ve işçilik faturaları, araç ruhsatları, sürücü ehliyeti ve kimlik belgesi, aracın ekspertiz raporu ve sair belgeler.

Zamanaşımı Süresi Nedir?

Zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak 2 yıl ve her hâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak 10 yıldır.

YARGITAY KARARLARI

Yargıtay 17. H.D. 2015/12400 E. ve 2015/13270 K.

“Aracın onarıldıktan sonra mübadele (rayiç) değerinin olaydan önceki mübadele değerinden az olacağının kabulü gerekir. Çünkü tamamen onarılmış olsa bile bu araba tahribatın izlerini taşımaktadır. Onarılmış durumdaki değeri, ne kadar iyi onarılmış olursa olsun kural olarak aynı nitelikteki hiç hasara uğramayan araç değerinden düşüktür ve bu da cari değerinden kaybettirmektedir. Öncelikle, değer azalması veya değer kaybının belirlenmesinde dikkate alınması gereken ölçütler her olayın somut özelliğine göre değişebilecek ise de aracın markası, özellikleri ve model yılı, kullanım amacı, kullanım süresi, yıpranma payı (aracın km’si, metal kompanentlerin yoğunluğu, korozyon dozajı ve önceye ait hasarlar nedeni ile orjinalliğin yitirilip yitirilmediği), aracın gördüğü hasarın ağırlığı ve hasara uğrayan bölgeleri, hasarın giderilmesinde kullanılan parçaların niteliği (orijinal olup olmadığı) hususları değer kaybında göz önüne alınan aracın olay tarihindeki 2.el rayiç değeri ile kazadan sonra onarılmış haldeki 2.el rayiç değeri arasındaki farkın değer kaybı olarak kabul edilmesi gerekir. Somut olayda mahkemece bilirkişiden ek rapor alınarak yukarıda açıklanan yöntemle değer kaybı zararının belirlenmesi gerekirken eksik araştırma ve inceleme ile yazılı olduğu şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.”

Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 09.05.2016 Tarih, 2016/1538E. 2016/5657K. Sayılı Kararı

… Dava trafik kazasından kaynaklanan maddi tazminat istemine ilişkindir.Değer kaybı, aracın trafik kazası sonucu hasarlanıp, onarılmasından sonraki değeri ile hiç hasarlanmamış haldeki değeri arasındaki farka ilişkin olup, araçtaki değer kaybı belirlenirken, aracın markası, yaşı, modeli ve hasar gördüğü kısımları dikkate alınarak aracın kaza tarihinden önceki 2. el satış değerinin tespiti ile aracın tamir edildikten sonra ikinci el satış değerinin tespiti ve arasındaki fark göz önüne alınmaktadır.Somut olayda hükme esas alınan bilirkişi raporunda araçtaki değer kaybı denetime olanak vermeyecek şekilde belirlenmiştir. Bilirkişi raporu hüküm vermeye yeterli değildir.Bu durumda mahkemece, aynı bilirkişi heyetinden, aracın markası, yaşı, modeli ve hasar gördüğü kısımları dikkate alınarak aracın kaza tarihindeki hasarsız 2. el satış değerinin tespiti ile aracın tamir edildikten sonra ikinci el satış değerinin tespit edilmesinden sonra aradaki farkın hesaplanarak değer kaybı miktarının bulunması hususunda ayrıntılı, denetime elverişli ek rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu biçimde eksik inceleme ile hüküm kurulması doğru olmayıp bozmayı gerektirmiştir."